Η γρανιτένια όψη μιας δημοκρατίας
9 Σεπτεμβρίου 2013 στο ΕΨΙΛΟΝ
Στην Αμερική ένα από τα μεγαλύτερα πειράματα της ελεύθερης αγοράς έχει απροκάλυπτα σημείο αφετηρίας τις ζωές των απόκληρων της κοινωνίας. Ολο και περισσότεροι αμερικανοί πολίτες, Αφροαμερικανοί και Ισπανόφωνοι κυρίως, φυλακίζονται σήμερα καταδικασμένοι σε βαριές ποινές για ελαφρά αδικήματα προς χάριν των κερδών της νεόκοπης βιομηχανίας των ιδιωτικών φυλακών.
ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΥΡΙΑΚIΔΗ
Oι ιδιωτικές φυλακές είναι μία ακόμα ακραία πραγματικότητα στη σημερινή Αμερική που πάνω της αποκρυσταλλώνεται η πιο εκφυλιστική εκδοχή της καπιταλιστικής κοινωνίας. Ο κοινός παρονομαστής της ωμής ανθρώπινης εκμετάλλευσης για χάρη του κέρδους εκμηδενίζει την απόσταση του χρόνου ανάμεσα στον 18ο αιώνα, όταν τα ισπανικά και ολλανδικά δουλεμπορικά ξεφόρτωναν Αφρικάνους σκλάβους στο Νέο Κόσμο και το σήμερα, που στρατιές ποινικών κρατούμενων συνωστίζονται κατά χιλιάδες στις φυλακές των ΗΠΑ, πολλές από τις οποίες ανήκουν σε εταιρίες της Γουόλ Στριτ.
Ο εγκλεισμός όλο και περισσότερων αμερικανών πολιτών στις φυλακές με ταξικά και φυλετικά κριτήρια είναι μια σταθερά αναπτυσσόμενη βιομηχανία με παρουσία στις αμερικανικές πολιτείες για περισσότερα από 30 χρόνια. Διαθέτει όλα τα επιμέρους χαρακτηριστικά του αμερικανικού επιχειρηματικού κατεστημένου όπως οι βιομηχανίες όπλων: άφθονο μετρητό, καλοπληρωμένα λόμπι πολιτικού επηρεασμού πέριξ του Κογκρέσου, επιθετικό μάρκετινγκ. Οι ιδιωτικές φυλακές είναι μια κερδοσκοπική επιχειρηματική δραστηριότητα που αφορά τόσο την κατασκευή και διαχείριση ιδιόκτητων σωφρονιστικών καταστημάτων από εταιρείες, όσο και στην ανάθεση της λειτουργίας δημόσιων φυλακών σε ιδιώτες εργολάβους για λογαριασμό των τοπικών, πολιτειακών και ομοσπονδιακών Αρχών. Πρόκειται για ένα νόμισμα με δύο γρανιτένιες όψεις: στη μια πλευρά γράφει «ιδιωτικοποίηση του αμερικανικού σωφρονιστικού συστήματος», στην άλλη έχει τη στάμπα «καταναγκαστική εργασία». Αυτή που προσφέρουν χιλιάδες κρατούμενοι έναντι αμοιβής 1,25 δολ. την ώρα, στην καλύτερη των περιπτώσεων, δηλαδή μόλις 10 δολ. το 8ωρο. Ουσιαστικός στυλοβάτης αυτής της ιδιότυπης βιομηχανίας δεν είναι άλλος από το φυλετικό και ταξικό υπόβαθρο ενός μεγάλου μέρους της κατακερματισμένης αμερικανικής κοινωνίας.
Σύμφωνα με τον διαπρεπή αμερικανό κοινωνιολόγο δρ. Ράνταλ Σέλντεν, καθηγητή του Πανεπιστημίου της Νεβάδα, αρθρογράφο και συγγραφέα πολλών δοκιμίων για το έγκλημα και τη δικαιοσύνη στις ΗΠΑ, αν συγκρίνει κανείς τα ποσοστά της εγκληματικότητας στην Αμερική το 1971 με αυτά ύστερα από τριάντα χρόνια, θα διαπιστώσει έκπληκτος ότι είναι σχεδόν τα ίδια. Ακόμα περισσότερο, οι στατιστικές δείχνουν ότι το βίαιο έγκλημα στην Αμερική μειώθηκε περισσότερο από 40% την τελευταία 20ετία. Στο ίδιο διάστημα όμως, ο συνολικός αριθμός των κρατουμένων αυξήθηκε σχεδόν κατά 500%, εξαιτίας κυρίως του «πολέμου κατά των ναρκωτικών», μιας πανεθνικής εκστρατείας που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του ’70, στοχοποιώντας συστηματικά τους φτωχούς και τις φυλετικές μειονότητες των ΗΠΑ, πρωτίστως τους Αφροαμερικανούς.
Συνωστισμός πίσω από τα σίδερα
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ανεξάρτητου, μη κερδοσκοπικού Κέντρου Ερευνας για την Παγκοσμιοποίηση (Centre for Research on Globalization, CRG) που εδρεύει στο Μόντρεαλ, στις φυλακές των ΗΠΑ, πολιτειακές, ομοσπονδιακές και ιδιωτικές, κρατούνται σήμερα 2,3 εκατομμύρια άνθρωποι (2,4 σύμφωνα με άλλες πηγές) στην πλειοψηφία τους Αφροαμερικανοί και Ισπανόφωνοι. Οπως επισημαίνει ο δρ. Σέλντεν, το ποσοστό των αφροαμερικανών κρατουμένων είναι οκτώ φορές υψηλότερο από αυτό των λευκών, λαμβάνοντας υπόψη ότι ένα παιδί της αφροαμερικανικής κοινότητας έχει μία στις τέσσερις πιθανότητες να καταλήξει στη φυλακή.
Ερευνα της περουβιανής δημοσιογράφου Βίκι Πελέζ για την ισπανόφωνη εφημερίδα της Νέας Υόρκης «El Diario La Presna» στέκεται σ’ ένα εντυπωσιακό στατιστικό δεδομένο: οι ΗΠΑ είναι η χώρα με τον μεγαλύτερο αριθμό φυλακισμένων στον κόσμο.
Στις αμερικανικές φυλακές κρατούνται σήμερα μισό εκατομμύριο περισσότεροι άνθρωποι απ’ ό,τι στις φυλακές της Κίνας, μιας χώρας με πενταπλάσιο πληθυσμό από αυτόν των ΗΠΑ. Οι στατιστικές δείχνουν ότι στις ΗΠΑ αντιστοιχεί το 25% του παγκόσμιου πληθυσμού κρατουμένων, ενώ οι Αμερικανοί αντιστοιχούν μόλις στο 5% του παγκόσμιου πληθυσμού!
Από 300.000 κρατούμενους το 1972, ο πληθυσμός των αμερικανικών φυλακών αυξήθηκε στα 2 εκατομμύρια το 2000. Η μεγαλύτερη αύξηση, κατά ένα εκατομμύριο, σημειώθηκε μέσα σε μια μόλις δεκαετία, από το 1990 ώς το 2000. Μόνον στις δημοτικές και κομητειακές φυλακές κρατούνται σήμερα 623.000 αμερικανοί πολίτες. Οι μισοί από αυτούς πιστεύεται ότι δεν έχουν διαπράξει τα εγκλήματα για τα οποία έχουν καταδικαστεί. Οργανώσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων στιγματίζουν το γεγονός πως ενώ το έγκλημα στην Αμερική μειώνεται, ο αριθμός των κρατουμένων αυξάνεται. Αλλά αυτό δεν είναι ανεξήγητο…
Σχεδόν οι μισές αμερικανικές πολιτείες έχουν υιοθετήσει κάποιας μορφής νομοθεσία, αποκαλούμενης χαρακτηριστικά νομοθεσία των «τριών χτυπημάτων», που προβλέπει ισόβια φυλάκιση για όποιον καταδικάζεται για τρία ή περισσότερα σοβαρά αδικήματα. Μια από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις εφαρμογής αυτού του μέτρου ήταν ενός κρατούμενου που για την κλοπή ενός αυτοκινήτου και δύο ποδηλάτων καταδικάστηκε σε τρεις 25χρονες ποινές φυλάκισης! Οι στατιστικές δείχνουν πως το 97% των 125.000 κρατουμένων στις ομοσπονδιακές φυλακές της Αμερικής έχουν καταδικαστεί για μη βίαια εγκλήματα.
Η κληρονομιά του Ρέιγκαν
Η ισοπεδωτική λογική της σκληρής ποινικοποίησης της εγκληματικής συμπεριφοράς σε όλο το φάσμα της προσέφερε το ιδανικό περιβάλλον για την ανάπτυξη της βιομηχανίας των ιδιωτικών-ιδιόκτητων φυλακών. Δέκα χρόνια πριν, υπήρχαν στην Αμερική μόνον πέντε ιδιωτικές φυλακές με περίπου 2.000 κρατούμενους. Σήμερα ο αριθμός τους έχει φτάσει τις 100 και οι έγκλειστοι σε αυτές είναι 62.000. Σύμφωνα με υπολογισμούς, στο τέλος αυτής της δεκαετίας ο αριθμός των κρατουμένων στις ιδιωτικές φυλακές των ΗΠΑ θα φτάσει τους 360.000. Οι ιδιωτικές φυλακές είναι μια από τις κληρονομιές του ριγκανισμού στην Αμερική. Η σχετική «αγορά» αναδύθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1980 ως αποτέλεσμα της καταλυτικής επίδρασης που είχαν στην αμερικανική κοινωνία δύο «ομόκεντρες» δυνάμεις. Από τη μια, ο Ρέιγκαν δημιουργούσε το θεωρητικό υπόβαθρο για την ιδιωτικοποίηση όσο το δυνατόν περισσότερων κυβερνητικών οργανισμών – διακηρύσσοντας ότι «το κράτος είναι το πρόβλημα. Από την άλλη το δικαστικό σύστημα των ΗΠΑ εξαπέλυε έναν αδυσώπητο πόλεμο καταστολής κατά του εγκλήματος που εστίαζε αποκλειστικά στην επιβολή αυστηρότερων ποινών στους παραβάτες του νόμου παρά στην υιοθέτηση μιας πολιτικής αποτροπής της εγκληματικής συμπεριφοράς.
Η ιδιωτικοποίηση του αμερικανικού σωφρονιστικού συστήματος συνεχίστηκε με την ίδια θέρμη από τον διάδοχο του Ρέιγκαν, τον Μπους τον πρεσβύτερο, αλλά έφτασε στο αποκορύφωμά της τη δεκαετία του 1990 από τις κυβερνήσεις Κλίντον. Πιστός στην πολιτική των προκατόχων του για συρρίκνωση του ομοσπονδιακού κράτους, ο Κλίντον μείωσε δραστικά τον αριθμό των ομοσπονδιακών δημόσιων υπαλλήλων μηn αφήνοντας άλλη επιλογή στο υπουργείο Δικαιοσύνης από το να αναθέσει σε ιδιώτες εργολάβους τον εγκλεισμό των παράνομων μεταναστών σε ιδιωτικές φυλακές όπως και τη φρούρηση των επικίνδυνων κρατουμένων.
Ιδιόκτητες φυλακές
Στo πλαίσιo της αναπτυσσόμενης βιομηχανίας ελέγχου του εγκλήματος, 18 εταιρείες ιδιωτικών φυλακών δραστηριοποιούνται σήμερα σε 27 αμερικανικές πολιτείες. Η μεγαλύτερη από αυτές είναι ο Σωφρονιστικός Oμιλος της Αμερικής (Corrections Corporation of America, CCA). Ακολουθεί η Wackenhut, ο γνωστός πολυεθνικός όμιλος υπηρεσιών ασφαλείας. Και οι δύο εταιρeίες ελέγχουν το 75% της «αγοράς».
Οι εταιρείες ιδιωτικών φυλακών λαμβάνουν από τις αμερικανικές Αρχές ένα στάνταρ εγγυημένο ποσό για την συντήρηση του κάθε κρατουμένου, ανεξάρτητα από το πόσο πραγματικά κοστίζει αυτή. Σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg, η ομοσπονδιακή Υπηρεσία Μετανάστευσης και Τελωνείων καταβάλlει στην CCA 90 δολάρια την ημέρα για κάθε κρατούμενο των φυλακών της.
Ο Ράσελ Μπόρας, διευθυντής ιδιωτικής φυλακής της CCA στη Βιρτζίνια, εξηγεί πως «η συνταγή για χαμηλό λειτουργικό κόστος είναι να διατηρείς τον ελάχιστο αριθμό φρουρών για το μεγαλύτερο δυνατό αριθμό κρατουμένων». Η CCA διαθέτει μια υπερσύγχρονη ιδιόκτητη φυλακή στο Λόρενσβιλ της Βιρτζίνια όπου μόλις 5 σωφρονιστικοί υπάλληλοι στην ημερήσια βάρδια και άλλοι 2 στη βραδινή φρουρούν περισσότερους από 750 κρατούμενους. Στις φυλακές της εταιρείας οι κρατούμενοι μπορούν να δουν τις ποινές τους να μειώνονται λόγω «καλής συμπεριφοράς», αλλά για κάθε παράβαση που χρεώνονται τιμωρούνται με έξτρα 30 ημέρες φυλάκισης – πράγμα που σημαίνει περισσότερα έσοδα για την CCA. Μελέτη της σωφρονιστικής υπηρεσίας της πολιτείας του Νέου Μεξικού διαπίστωσε ότι οι κρατούμενοι της CCA έχαναν τη μείωση ποινής λόγω καλής συμπεριφοράς με ρυθμό οκτώ φορές υψηλότερο από εκείνον των κρατουμένων στις δημόσιες φυλακές…
Πουλήστε σε μας!
Τα τελευταία χρόνια η CCA έχει επιδοθεί σε μια οργανωμένη εκστρατεία επιθετικών εξαγορών δημόσιων σωφρονιστικών καταστημάτων. Πέρυσι ξεκίνησε επικοινωνιακή «ενημέρωση» σε 48 αμερικανικές πολιτείες προσπαθώντας να πείσει τις τοπικές κυβερνήσεις να πουλήσουν τις φυλακές τους σε αυτή. Η εταιρεία κόντευε να χρεοκοπήσει τη δεκαετία του 1990 με τη μετοχή της στη Γουόλ Στριτ να έχει κατρακυλήσει κάτω από το ένα δολάριο, αλλά ανέκαμψε με ισχυρά κέρδη όταν ανέλαβε συμβόλαια φυλάκισης παράνομων μεταναστών έπειτα από τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001.
Ιδρυμένη στις αρχές της δεκαετίας του 1980, η εταιρεία διαθέτει σήμερα 60 ιδιόκτητες φυλακές σε όλη την Αμερική. Ξεπερνώντας το σκόπελο της παρ’ ολίγον χρεοκοπίας, ο όμιλος πενταπλασίασε τα έσοδά του τα τελευταία 20 χρόνια. Η Huffington Post αποκάλυψε πρόσφατα επιστολή του διευθύνοντος συμβούλου της CCA Χάρλεϊ Τζ. Λάπιν προς τους κυβερνήτες 48 πολιτειών με την οποία τους προσέφερε 250 εκατομμύρια δολάρια για να εξαγοράσει τις φυλακές τους! «Είναι μια ευκαιρία για τις ομοσπονδιακές, πολιτειακές και τοπικές αρχές να εξετάσουν τα οφέλη μιας σύμπραξης με τους ιδιώτες στον τομέα του σωφρονιστικού συστήματος» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Λάπιν.
Είναι αυτονόητο πως η CCA διαθέτει το δικό της λόμπι στο Κογκρέσο. Από τα 133 εκατ. δολάρια των καθαρών εσόδων της μεταξύ 2006-08 έδωσε 3 εκατομμύρια στους λομπίστες, ενώ από την αρχή αυτής της δεκαετίας έχει δαπανήσει για τον ίδιο σκοπό περίπου 17,6 εκατ. δολάρια. Τι ζητάει από το Κογκρέσο η CCA; Τι άλλο από αυστηρότερους ποινικούς νόμους, που θα εξασφαλίζουν ότι τα κελιά της θα γεμίζουν ευκολότερα –και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα– από κρατούμενους. Οπως χαρακτηριστικά επισημαίνουν στο βιβλίο τους «Punishment for Sale» (Τιμωρία προς πώληση) οι εγκληματολόγοι του Πανεπιστημίου του ανατολικού Μίτσιγκαν, Ντόνα Σέλμαν και Πολ Λέιτον, «ενώ θεωρητικά ο οποιοσδήποτε μπορεί να αγοράσει μετοχές, η πραγματικότητα είναι πως –με βάση στοιχεία του 2004– το πλουσιότερο 50% των Αμερικανών κατέχει το 99,4% όλων των μετοχών και το 99,1% όλων των ομολόγων. Με άλλα λόγια, οι εταιρείες ιδιωτικών φυλακών πήραν λεφτά από τους πλούσιους για να χτίσουν φυλακές, να κλείσουν σε αυτές ένα δυσανάλογα μεγάλο ποσοστό φτωχών και μελών μειονοτήτων, προσφέροντας στους πλούσιους την ευκαιρία να γίνουν ακόμα πλουσιότεροι εις βάρος των φτωχών».
Εργάτες στο κλουβί
Οι ιδιωτικές φυλακές είναι αυτή τη στιγμή η μεγαλύτερη εμπορική δραστηριότητα στο σύμπλεγμα της βιομηχανίας ελέγχου του εγκλήματος στις ΗΠΑ, αλλά όχι και η μόνη. Οι φυλακές στην Αμερική αποτελούσαν ανέκαθεν μια τεράστια δεξαμενή προσφοράς δωρεάν εργατικής δύναμης, αλλά σήμερα με τον υπερπληθυσμό κρατουμένων που υπάρχει, η διάσταση αυτή έχει αποκτήσει ιδιαίτερη σημασία. Κάθε μήνα στην Καλιφόρνια οι κρατούμενοι των φυλακών επεξεργάζονται και συσκευάζουν 308 τόνους βοδινού κρέατος, 181 τόνους κοτόπουλου, 1,7 εκατομμύρια λίτρα γάλακτος, 2,9 εκατομμύρια αυγά (από 160.000 πουλερικά που εκτρέφονται εντός των φυλακών) και 280.000 φραντζόλες ψωμιού. Τουλάχιστον 37 πολιτείες έχουν νομιμοποιήσει την απασχόληση κρατουμένων από εταιρείες που εγκαθιστούν παραγωγικές δραστηριότητές τους εντός των φυλακών. Σύμφωνα με την έρευνα της Palaez, στη σχετική λίστα περιλαμβάνεται η αφρόκρεμα όλων των μεγάλων αμερικανικών εταιρειών υψηλής τεχνολογίας. Η έρευνα της δημοσιογράφου αναφέρει μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα της τάσης να γενικευτεί η απασχόληση κρατουμένων των φυλακών από αμερικανικές επιχειρήσεις. Εταιρεία που λειτουργούσε μια «μακιλαδόρα» (εργοστάσιο συναρμολόγησης στο Μεξικό κοντά στα αμερικανικά σύνορα) έκλεισε τις εγκαταστάσεις της και μετέφερε την παραγωγή της στην πολιτειακή φυλακή του Σαν Κουεντίνο, στην Καλιφόρνια. Στο Τέξας, την πολιτεία με τις περισσότερες φυλακές στην Αμερική, 112 συνολικά (!) και τη μεγαλύτερη λίστα κακουργηματικών πράξεων, οι υπεύθυνοι ενός εργοστασίου απέλυσαν τους 150 υπαλλήλους τους και «προσέλαβαν» κρατούμενους από την ιδιωτική φυλακή Lockhart όπου ήδη συναρμολογούνταν τυπωμένα κυκλώματα για εταιρείες όπως η IBM και η Compaq.
Στο ίδιο πνεύμα, ο πρώην πολιτειακός βουλευτής του Ορεγκον Κέβιν Μάνιξ προέτρεψε τους υπεύθυνους της εταιρείας αθλητικών ειδών Nike να μεταφέρουν την παραγωγή της φίρμας από την Ινδονησία στην πολιτεία του λέγοντας: «Θα απαλλαγείτε από τα έξοδα μεταφοράς. Σας προσφέρουμε ανταγωνιστική εργατική δύναμη από τις φυλακές μας».
Πηγή: http://anexartitosima.wordpress.com/
